Zatürre, akciğerlere yerleşen enfeksiyonlardan kaynaklanan bir solunum yolu hastalığıdır. Bu enfeksiyon, akciğerlerdeki hava keseciklerinde (alveoller) iltihaplanmaya neden olur ve hava kesecikleri sıvı ile dolarak, normal solunum fonksiyonunu etkiler. Zatürre, farklı yaş gruplarındaki insanları etkileyebilir ve dünya genelinde her yıl milyonlarca insanı etkiler.
Nedenleri Zatürre, bakteri, virüs, mantar veya parazitler gibi mikroorganizmaların akciğerlere yerleşmesi sonucu oluşur. En yaygın nedeni, Streptococcus pneumoniae olarak bilinen bakteridir. Ayrıca, zatürreye neden olan diğer bakteriler şunları içerebilir: Haemophilus influenzae, Mycoplasma pneumoniae, Legionella pneumophila, Chlamydophila pneumoniae, Klebsiella pneumoniae, Staphylococcus aureus gibi enfeksiyonlara neden olan bakterilerdir. Zatürre ayrıca, virüsler (influenza gibi), mantarlar (histoplazma gibi) veya parazitlerin neden olduğu enfeksiyonlardan da kaynaklanabilir.
Belirtileri Zatürre belirtileri, enfeksiyonun şiddeti ve neden olduğu organizmaya bağlı olarak değişebilir. Bununla birlikte, en yaygın belirtileri şunlardır:
- Yüksek ateş
- Şiddetli öksürük, bazen balgam çıkarma
- Göğüs ağrısı
- Nefes darlığı veya hızlı solunum
- Yorgunluk ve halsizlik
- Titreme ve terleme
- Bulantı ve kusma
- Baş ağrısı
Teşhis ve Tedavi Zatürre teşhisi, fizik muayene, kan testleri, göğüs röntgeni veya bilgisayarlı tomografi (BT) taraması, bronkoskopi ve balgam testleri gibi çeşitli testlerle konulabilir.
Zatürre tedavisi, zatürreye neden olan organizmanın türüne bağlı olarak antibiyotikler veya antiviral ilaçlarla yapılır. Ayrıca, hastanın semptomlarını hafifletmek için ateş düşürücü ve ağrı kesici ilaçlar da verilebilir. Yatak istirahati ve bol sıvı alımı da önerilir.
Ağır zatürre vakaları, hastanede tedavi gerektirebilir. Hastanede tedavi edilen hastalarda, oksijen terapisi, solunum cihazı desteği veya solunum terapisi uygulanabilir.
Önleme Zatürre, enfekte insanlarla yakın temas halinde olan kişiler arasında kolayca yayılabildiğinden, enfeksiyonu önlemek için bazı önlemler almak önemlidir. Önleme yöntemleri arasında şunlar yer alır:
- Ellerinizi düzenli olarak sabun ve su ile yıkayın.
- Öksürme veya hapşırma sırasında ağız ve burununuzu örtün.
- Kirli mendilleri ve diğer enfekte materyalleri atın.
- Zatürreye neden olan bakterilerin yayılmasını önlemek için yüz maskesi takın.
- Sigarayı bırakın ve sigara dumanından kaçının.
- Bağışıklık sisteminizi güçlü tutmak için sağlıklı bir diyet yiyin, yeterli uyku alın ve düzenli egzersiz yapın.
Sonuç olarak, zatürre, hava yolu enfeksiyonlarının en yaygın ve ciddi şekillerinden biridir. Zatürreye neden olan birçok mikroorganizma var ve tedavi, enfeksiyonun neden olduğu organizmaya bağlı olarak değişebilir. Zatürreden korunmak için, hijyen kurallarına uymak ve bağışıklık sistemini güçlü tutmak önemlidir. Zatürre belirtileri hissedildiğinde, zaman kaybetmeden bir sağlık uzmanına başvurmak ve gerekli tedavinin başlatılması önemlidir.
